Η Οθωμανική Κατάκτηση και η Νέα Πραγματικότητα

Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και την κατάλυση του Δεσποτάτου του Μυστρά λίγα χρόνια αργότερα, η Λακωνία, όπως και η υπόλοιπη Πελοπόννησος, εισήλθε στη μακρά Οθωμανική περίοδο. Η λαμπρή εποχή του Βυζαντίου είχε τελειώσει και μια νέα, δύσκολη πραγματικότητα ξεκινούσε. Οι μεγάλες πόλεις όπως ο Μυστράς άρχισαν να παρακμάζουν, ενώ η Μονεμβασιά παρέμεινε ένα σημαντικό εμπορικό και ναυτικό κέντρο, περνώντας εναλλάξ από τα χέρια των Οθωμανών και των Ενετών.

Η Ανυπότακτη Μάνη: Μια Ειδική Περίπτωση

Καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, μια γωνιά της Λακωνίας παρέμεινε ουσιαστικά αυτόνομη: η Μάνη. Λόγω του δύσβατου εδάφους και του πολεμοχαρούς χαρακτήρα των κατοίκων της, οι Οθωμανοί ποτέ δεν κατάφεραν να επιβάλουν πλήρη έλεγχο. Οι Μανιάτες διατήρησαν την ιδιαίτερη κοινωνική τους δομή με τις οικογένειες (φατρίες) και τους πύργους, ενώ πλήρωναν έναν μικρό φόρο διατηρώντας αυτονομία. Συχνά δε, σύναπταν συμμαχίες με τους Ενετούς.

Αυτή η ιδιόμορφη κατάσταση μετέτρεψε τη Μάνη σε καταφύγιο για πολλούς Έλληνες και σε ένα μόνιμο “αγκάθι” στα πλευρά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα που θα ακολουθούσαν.

Η Σύντομη Ενετική Παρουσία

Η οθωμανική κυριαρχία στην Πελοπόννησο διακόπηκε για μια περίοδο περίπου 30 ετών, μεταξύ του 1685 και του 1715. Κατά τη διάρκεια του Έκτου Βενετοτουρκικού Πολέμου, οι Ενετοί, με επικεφαλής τον Φραντσέσκο Μοροζίνι, κατάφεραν να καταλάβουν ολόκληρη την Πελοπόννησο, ιδρύοντας το “Βασίλειο του Μορέως”. Κατά τη διάρκεια αυτής της σύντομης Ενετοκρατίας, έγινε μια προσπάθεια αναδιοργάνωσης της διοίκησης και της οικονομίας, όμως η κυριαρχία τους έληξε το 1715 με την εκ νέου κατάκτηση της περιοχής από τους Οθωμανούς.

Προς την Επανάσταση του 1821

Η σπίθα της ελευθερίας δεν έσβησε ποτέ στη Λακωνία. Η συνεχής αντίσταση των Μανιατών και η συμμετοχή Λακώνων σε εξεγέρσεις, όπως τα Ορλωφικά του 1770, διατήρησαν ζωντανή την επαναστατική φλόγα. Η περιοχή, και ειδικά η Μάνη, αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της Φιλικής Εταιρείας.

Η συνεισφορά των Λακώνων και των Μανιατών στην Επανάσταση του 1821 υπήρξε τεράστια και καθοριστική. Από την Αρεόπολη της Μάνης, στις 17 Μαρτίου 1821, ξεκίνησε ουσιαστικά ο Αγώνας στην Πελοπόννησο, οδηγώντας τελικά στην εκδίωξη των Οθωμανών και τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους.