Μια Γενική Εικόνα της Λακωνικής Γης
Ο νομός Λακωνίας αποτελεί τον νοτιότερο νομό της Πελοποννήσου και της ηπειρωτικής Ελλάδας και Ευρώπης. Έχει πρωτεύουσα την πόλη της Σπάρτης και συνορεύει με το νομό Μεσσηνίας και Αρκαδίας. Βρέχεται από το Μυρτώο Πέλαγος στα ανατολικά και από τη Μεσόγειο θάλασσα στα νότια.
Η μορφολογία της ορίζεται από τις δύο μεγάλες οροσειρές του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα. Ο Ταΰγετος καταλήγει στη χερσόνησο της Μάνης που τελειώνει στο ακρωτήριο Ταίναρο και ο Πάρνωνας καταλήγει στη χερσόνησο του Μαλέα (ή Επιδαύρου Λιμηράς) και το ομώνυμο ακρωτήρι του Καβομαλιά.
Ο νομός Λακωνίας έχει έκταση περίπου 3.600 τ. χλμ. και πληθυσμό περίπου 90 χιλιάδες κατοίκους, με σημαντικότερες πόλεις τη Σπάρτη, το Γύθειο, τη Νεάπολη, τη Μονεμβασιά και την Αρεόπολη. Η οικονομία του νομού είναι κυρίως αγροτική, με κύρια προϊόντα το ελαιόλαδο, τα πορτοκάλια και την κτηνοτροφία.
Η Λακωνία αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό με τεράστιο αρχαιολογικό, πολιτιστικό, ιστορικό και φυσικό απόθεμα, φιλοξενώντας πολλά και σημαντικά μνημεία.
Από την Προϊστορία στην Εποχή των Ηρώων
Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας έχουν εντοπιστεί στη νότια Λακωνία και ανάγονται στην παλαιολιθική εποχή. Πλούσια είναι τα ευρήματα της εποχής του Χαλκού, με πιο γνωστό οικισμό το Παυλοπέτρι. Κατά τη μυκηναϊκή εποχή η περιοχή γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη.
Τα ομηρικά έπη, με την εξιστόρηση του βασιλιά Μενέλαου και της Ωραίας Ελένης, φανερώνουν τη σημασία της Σπάρτης στην αρχαιότητα. Σημαντικά μυκηναϊκά κέντρα υπήρξαν στις Αμύκλες, στο Βαφειό, στην Πελλάνα και στο Μενελάιο.
Η Άνοδος και η Πτώση της Αρχαίας Σπάρτης
Γύρω στο 1100 π.Χ. συντελείται η Κάθοδος των Δωριέων, που έφερε ένα τμήμα τους στην καρδιά της κοιλάδας του Ευρώτα και σταδιακά εμφανίζεται στο προσκήνιο η αρχαία Σπάρτη. Μετά από μια περίοδο με λίγα αρχαιολογικά ευρήματα, η Σπάρτη αρχίζει να ελέγχει την εύφορη κοιλάδα του Ευρώτα και άλλες περιοχές της νότιας Πελοποννήσου κατά τους Μεσσηνιακούς Πολέμους τον 7ο αιώνα π.Χ.
Η ακμή της Σπάρτης κορυφώνεται σταδιακά από τον επόμενο αιώνα και η πόλη οργανώνεται διοικητικά και στρατιωτικά με τη σημαντική συμβολή του Λυκούργου. Γίνεται μια ισχυρή πόλη-κράτος, της οποίας η φήμη απλώνεται σε όλο τον ελλαδικό χώρο.
Η Σπάρτη έχει καθοριστική συμβολή στον αγώνα κατά των Περσών, με αποκορύφωμα τη μάχη των Θερμοπυλών και τον ηρωικό θάνατο του Λεωνίδα και των 300 Σπαρτιατών. Ωστόσο, μετά τους Περσικούς πολέμους, ακολουθεί μία περίοδος δοκιμασίας. Οι Πελοποννησιακοί πόλεμοι και η διαμάχη με τους Αθηναίους οδηγούν τελικά στην ήττα και τη σταδιακή συρρίκνωση της σπαρτιατικής ηγεμονίας.
Από τη Ρωμαϊκή Ειρήνη στους Νεότερους Χρόνους
Τα επόμενα χρόνια η Σπάρτη και οι πόλεις της Λακωνίας κατακτώνται αρχικά από Μακεδόνες και στη συνέχεια από Ρωμαίους τον 2ο αιώνα π.Χ. Οι Ρωμαίοι, ωστόσο, εξασφαλίζουν στους Σπαρτιάτες σημαντικά προνόμια και η περιοχή γνωρίζει ιδιαίτερη οικονομική άνθηση. Κατά τον 3ο και 4ο αιώνα μ.Χ., βαρβαρικές επιδρομές και ο καταστροφικός σεισμός του 375 μ.Χ. σηματοδοτούν μια νέα εποχή, με τον πληθυσμό να οργανώνεται σε οχυρές θέσεις και να εξαπλώνεται ο Χριστιανισμός.
Η Βυζαντινή περίοδος, που ξεκινά τον 5ο αιώνα μ.Χ., είναι μια περίοδος ακμής για τη Λακωνία. Η Σπάρτη, πλέον ως Λακεδαιμονία, αναπτύσσεται μαζί με τη Μονεμβασιά. Τον 13ο αιώνα οι Σταυροφόροι κατακτούν την περιοχή και ιδρύουν το κάστρο του Μυστρά, ο οποίος αργότερα γίνεται πρωτεύουσα του Δεσποτάτου του Μορέως υπό τους Παλαιολόγους, γνωρίζοντας τεράστια πολιτιστική άνθιση.
Η ακμή αυτή τερματίζεται από την Οθωμανική απειλή τον 15ο αιώνα. Η περιοχή εισέρχεται στην Οθωμανική περίοδο, η οποία διακόπτεται για μια τριακονταετία από τους Ενετούς, και λήγει οριστικά με την Επανάσταση του 1821, όπου η συνεισφορά των Λακώνων και των Μανιατών υπήρξε καθοριστική για την απελευθέρωση.
